Don Quichote, huiveringwekkend fictionele realiteit

Don QuichoteDe thrillers van Jacob Vis behoren bij het genre ‘faction’: de naam die Tomas Ross heeft gemunt voor boeken waarin een mengeling van feiten en fictie de verhaallijn bepaalt. Zijn jongste thriller Don Quichote is er een uitgesproken voorbeeld van. Maar Vis gaat nog een stapje verder, want nu blijkt dat zijn fictie op de feiten vooruitloopt. Heeft hij voorspellende gaven?

Welnee, hij doet gewoon verdomd goed onderzoek. Uit alle hoeken en gaten verzamelt hij informatie. Hij legt verbanden die anderen niet zien, of niet op tijd zien en laat zijn personages gebeurtenissen uit de werkelijkheid met een griezelige juistheid voorspellen. Een van die personages, adjunct van de AIVD, noemt in het boek de naam van de man die verantwoordelijk is voor het neerhalen van vlucht MH 17 en nu, een halfjaar later blijkt dat inderdaad de juiste naam te zijn, al zullen de Russen dit in alle toonaarden ontkennen.
De hoofdpersoon in deze lijvige thriller is Harm Brink, hoogleraar Russische taal- en letterkunde, die als prominent lid van de Nieuwe Democraten en boezemvriend van premier Harry Klein tot zijn eigen verrassing minister van EZ wordt. Als Klein door een hartaanval is uitgeschakeld neemt Brink zijn functie tijdelijk waar. Als waarnemend premier krijgt hij te maken met de aardbevingsschade in Groningen en met de strijd over digitale spionage tussen de Russen en onze inlichtingendiensten. Alweer met een griezelig juiste connectie met de werkelijkheid. Hij werpt zich op als vredestichter in de oorlog in Oost-Oekraïne waar hij, als kenner van Oost-Europa en vloeiend Russisch sprekend, de strijdende partijen naar de onderhandelingstafel probeert te krijgen. Met succes, maar…

Toen onlangs de aardbeving in Groningen plaatsvond stuurde Vis zijn boek naar minister Wiebes met de beleefde suggestie dat hij in de aanpak van Brink van hetzelfde probleem wellicht inspiratie kan vinden.
Vorige week brachten Volkskrant en Nieuwsuur met gepaste trots een uitvoerig bericht over de manier waarop de AIVD en MIVD digitale informatie over uiterst geheime operaties van de Russen ontfutselden. Weer dacht Vis: dat staat allemaal in Don Quichote, inclusief de manier waarop Nederlandse hackers worden opgeleid en te werk gaan. Onze echte spionnen krijgen misschien een Aha-Erlebnis als ze dit lezen.
De derde verhaallijn gaat over een mol van IS die ‘de moeder aller aanslagen’ moet uitvoeren. Zijn in Syrië verslagen organisatie heeft de aanslag in het diepste geheim voorbereid. Dit deel uit het verhaal – een wereldschokkende aanslag – is uiteraard nog niet uitgevoerd. We mogen ook van harte hopen dat het inderdaad niet gebeurd, want daarbij valt Charlie Hebdo in het niet. De aanslag in het boek kan leiden tot een onbeheersbaar wereldwijd conflict en het is een dubbeltje op zijn kant hoe Brink c.s. dit oplossen.
De voorbeelden uit de werkelijkheid zijn treffend. Op de rugzijde van de cover staat een hinderlijke drukfout, maar daarbinnen reist u met Harm Brink door een huiveringwekkend fictionele realiteit. En wie het nieuws volgt zal vele mensentypes herkennen.

Don Quichote, uitgeverij Ellessy, prijs € 22.50, in elke goede boekhandel. En, uiteraard, online.