Struikelbank

Recensies

Recensie NBD/Biblion

Een gepensioneerde accountant raakt in zijn voormalige kantoorpand betrokken bij een gijzeling en een moord. Hij komt hierdoor in een net van intriges terecht, waarin de kredietcrisis, malversaties van banken, belangenverstrengelingen en fraude centraal staan. De auteur, kenner van de financiële wereld, geeft een indringend beeld van de aanleiding en gevolgen van de kredietcrisis en de rol van de banken hierin. Zijn relaas, gedeeltelijk gebaseerd op feiten, is realistisch, gecompliceerd en soms wat saai door een overvloed aan informatie. Het thrillerelement maakt het boek echter wel spannend. Een leesbaar, actueel geheel. Normale druk.

Recensie op Lekkerlezen.nl

Eigenlijk is het bizar. We hebben al kunnen genieten van de ondergang van ABN-Amro in “De Prooi”, zowel in boekvorm als in een goed opgezet theaterstuk. Ook de ondergang van Enron (“The Smartest guys in the room”) en AH (“Het Drama Ahold”) waren goed opgezet en ontwikkelden zich tot bestsellers.
Waarom heeft het dan zo lang moeten duren voordat een schrijver deze waargebeurde feiten oppakte voor een spannende misdaadthriller? “Struikelbank” van Sybren Kalkman is voor zover mij bekend de eerste Nederlandse misdaadthriller tegen de achtergrond van de kredietcrisis.
In “Struikelbank” heeft een gepensioneerd accountant de pech in een gijzeling met dodelijke afloop terecht te komen. Hij is nieuwsgierig naar de toedracht en gaat op onderzoek uit. Hierbij ontdekt hij een bijzonder vuil spel, dat tot hoog in de financiële wereld gespeeld wordt.
Omdat ik zelf een financiële achtergrond heb, lees ik “Struikelbank” waarschijnlijk anders dan het brede publiek. Zo kon ik me enorm ergeren dat een naam van een van de eerste banken die ten onderging aan de kredietcrisis fout werd gespeld, vooral omdat het een paar pagina’s later wél goed ging.
Ook merk ik dat ik vooral aan het zoeken was naar welke bank de “AB-bank” nu eigenlijk moest voorstellen. Diverse andere banken werden met naam genoemd, dus die zijn het niet. Was het DSB? Of toch Rabo waar Sybren Kalkman zijn meeste inspiratie vandaan haalde?
““Struikelbank” is gebaseerd op drie aan de praktijk ontleende gevallen,” vertelt Sybren, tot voor kort zelf accountant, enthousiast, “maar ze hebben zich voorgedaan nadat ik al met pensioen was. De kredietcrisis barstte los in 2007, toen was ik al weg bij KPMG. Accountants hebben geheimhoudingsplicht, maar mijn ervaring bij KPMG speelt natuurlijk wel door in het boek. Daarnaast heb ik elk van de gevallen vereenvoudigd en heftiger, crimineler, gemaakt. Ondanks de overdrijving ligt wat ik beschrijf toch nog vrij dicht bij de werkelijkheid. Misschien dat het daarom de Haarlemse debuutprijs 2011 heeft gewonnen.”
Maar dat soort overpeinzingen zijn natuurlijk slechts “beroepsdeformaties”. Waar het om gaat is de inhoud; een web van intrige, relaties, ingewikkelde derivaten en een vleugje sex en SM. Waarom die laatste aan het boek is toegevoegd is mij niet helemaal duidelijk, want het voegt eigenlijk niet veel toe.
Het einde kwam voor mij als een verrassing, vooral omdat het me, gezien de eerdere voorvallen, bijzonder onwaarschijnlijk voorkomt dat iemand zo kan veranderen. Het voegt echter wel iets toe aan het verhaal.

Waardering: 7/10 geschreven door Jeroen

Recensie op Crimezone.nl

De achtergrond van Struikelbank is de kredietcrisis. Bent u ook zo verbaasd dat in werkelijkheid de slachtoffers de crisis zo gelaten ondergaan? In dit boek niet!
Rob van Dam gaat op onderzoek naar een fout beleggingsproduct, de superwinst van een bank en een fraude in het verre Rusland. Het draait allemaal om een denkbeeldige grote Nederlandse bank. Valt die om of niet? Wat verklaart de dood van de megalomane bestuursvoorzitter? Wat is de rol van Tom, de briljante econoom die zeven jaar geleden niet meer mee wilde doen? En is het de bank die op haar klanten schiet? Waar is het vrouwelijke Hoofd Beveiliging van de bank toe bereid? De topbestuurders van de bank hebben een eigen plan dat hen superrijk kan maken. Zijn ze bereid te moorden als hun plan dreigt te mislukken? Het boek beschrijft hoe mensen uitgaan van hun eigen referentiekader en te goeder trouw dingen doen die achteraf gezien onaanvaardbaar zijn. De grens van wat mensen bereid zijn te doen blijkt gemakkelijk op te schuiven en is meer gebaseerd op wat ze graag willen dan op goede waarneming en analyse.

Struikelbank is het vierde boek van Sybren Kalkman rond hoofdpersoon Rob van Dam en hij heeft daarvoor de Haarlemse Debuutprijs (!) ontvangen. Kalkman en Van Dam zijn beiden accountant met pensioen.
Daags na de rampzalige Koninginnedag van 2009 gaat Kalkman naar zijn voormalige werkgever, waar hij in een gijzeling terechtkomt. Een vrouw heeft veel geld verloren met beleggingen door de kredietcrisis en ze komt verhaal halen. Na de noodlottige afloop van de gijzeling weet Van Dam de hand te leggen op een dossier van die vrouw, waarin informatie staat over de beleggingen die zij heeft gedaan. Aan de hand van dit dossier wil Van Dam uitzoeken wat precies de oorzaak was die de vrouw tot deze wanhoopsdaad dreef.
Als ex-accountant weet Kalkman waar hij over praat als het over de financiële achtergronden van de kredietcrisis gaat. In zijn boek en op zijn site zegt hij dat hij op zoek is gegaan naar het ontstaan van de kredietcrisis en dat hij zich boos maakte. Struikelbank weerspiegelt de persoonlijke mening van Kalkman. Het spanningselement heeft hij toegevoegd om het een leesbaar verhaal te maken.
Dat is ook de makke van het boek, tenminste voor wie het als thriller wil lezen. Er is veel uitleg over financiële toestanden, met af en toe wat actie om de vaart erin te houden. Struikelbank lijkt een boek dat Kalkman voornamelijk geschreven heeft met zichzelf als lezer in zijn achterhoofd. Daarnaast had er wel wat geschrapt mogen worden. Als een gepensioneerde met een hoop vrije tijd weidt Van Dam soms teveel uit over allerlei details die hem opvallen, maar die niet ter zake doen.
Dat Kalkman veel ervaring met schrijven heeft, is te merken. Er staan geen slechte zinnen in, maar tegelijkertijd boeit de schrijfstijl niet. Te veel financieel gedoe en te weinig actie maken van Struikelbank geen thriller voor een groot publiek.

Anne Terwisscha 06/11/2012

Recensie

Morgen wordt het eindrapport van de Parlementaire Enquêtecommissie Financieel Stelsel (‘commissie De Wit’) gepresenteerd. Tijdens de Paasdagen las ik met plezier een (niet zo) fantasie over hetzelfde onderwerp, het boek ‘Struikelbank’ van Sybren Kalkman.
Er is op deze site al eerder over verhaald. Sybrens literaire poging is faction, een mengeling van feiten en fictie.
De feiten zijn in de selectieve anekdotische werkelijkheid gemakkelijk te herkennen: de financiële crisis en hoe die in onze eigen financiële wereld – accountants incluis – heeft gespeeld en nog steeds niet is uitgespeeld.
Want deze crisis lijkt een Unvollendete. Een theatrale jamsession waarin de verschillende aktes worden geschreven door de cast zelve, met geïmproviseerde enscenering door acteurs/spelers, het doek permanent half gevallen en het publiek nog steeds hopend dat het weinig met hun dagelijks leven te maken heeft.
De fictie-elementen in het boek – de plot, sex, Nederland onrustig woonland en de emancipatie van de werkvrouwen sinds mijn eigen Sturm und Drang-tijd – zijn even bewegend en onvoorspelbaar. Behalve dan de voorwetenschap dat de ik-figuur het zal overleven om het allemaal op eigen wijze na te vertellen.
“Dit boek is er een tussen de genres in”, zegt Sybren Kalkman met understatement in zijn verantwoording bij het boek.
En inderdaad, het biedt een rijke cocktail: een verhandeling over sociale politiek, financieel systeem, maatschappelijke orde, streekroman, reisroman, fietspadkaart, schelmenroman, detective, een casestudie die op Harvard niet zou misstaan, een Handboek Doordenken voor Dummies, een tutorial in sadomasochisme, een PhD in de psychologie van oob’s, accountants in actieve dienst, plus een optimistisch vlugschrift over de geriatrische stand van het libido van accountants die van hun natrekrechten (heb ik altijd al een vreemde term gevonden) genieten. Het kan niet op.
Voor degenen die hun voeten liever niet nat maken met een plot en erotiek, maar graag doordringen tot die andere existentiële halve waarheid-werkelijkheid van ons professioneel bestaan, is het makkelijk het boek te ontdoen van de quasi-ballast: men schudde het even uit bij het open raam en houde het even onder de koude kraan.
Wat dan overblijft zijn zo’n honderd bladzijden scherpgerande gouden waarnemingen over waarom we zijn waar we zijn, het verdelingsvraagstuk, waarom we niet verder of ergens anders zijn, en hoe taai het is de bestaande machtsstructuren te doorbreken. Inclusief een tien stappen Stufentheorie over de bouw van hellende vlakken op hellende vlakken, het tipping point van zo’n constructie en de afgesloten weg terug als lezersbonus.
Ik denk dat de waarnemingen van de auteur complementair zullen blijken te zijn aan wat de commissie De Wit erover te zeggen zal hebben. En vooral scherper. De commissie zal willen/moeten komen met het onvermijdelijke politieke compromis, terwijl Kalkman al voorspelt dat ze – als alle hervormers – wel in de juiste richting zullen gaan, maar dat de kern van het probleem dieper zit. Om het wat onvriendelijk maar indringender te zeggen: schijnoplossingen dus, voor hen die naar duurzame oplossingen streven.
Maar als vrijgevochten en gepensioneerd accountant heb je andere middelen tot je beschikking om je punt te maken dan een kamerbrede Parlementaire Commissie. Vriend, collega, auteur en medestudent van weleer Sybren Kalkman, grijpt de gelegenheid gretig aan om zich in- en uit te leven in de gedachtewereld van hen die het fiasco van de kredietcrisis van dichtbij hebben meegemaakt, veroorzaakt, geanalyseerd of getolereerd. U heeft velen van hen kunnen zien in het getuigenbankje van Jan de Wit.
Het is de wereld waarin ‘ons’ ons verneukt(e) en de rekening in steeds hogere sferen legt, totdat hij bijna uit zicht is. Maar waar ‘what goes up, goes down’ wel degelijk blijft gelden en waar ‘wat niet ziet deert niet’ ongenadig kan worden afgestraft.
Ik hoop dat Kalkman daar eens een nieuwe toekomstverkenning over zou willen schrijven: de wereld van 2025 als we de hervormingwil of -onwil van 2012 doorzetten.
Voor mij mag dat gerust weer worden verpakt in dezelfde genre-overschrijdende zoekplaatjesstijl. Ik zet het raam, de kraan en de geest wel weer open.
Jules Muis